CİNGÖZ RECAİ KİMDİR
Cingöz Recai, Peyami Safa'nın polisiye romanları için oluşturduğu karakterdir. Cingöz Recai, romanda zeki bir hırsızdır. Kendisinin peşinde olan hafiyeye çeşitli notlar bırakır, onunla oyunlar oynar.
Peyami Safa, bu karakteri yazarken fransız yazar Maurice Leblanc'
ın karakteri Arsen Lüpen'den esinlenir. Maurice Leblanc ise kitabını yazmadan önce duruşmasına katıldığı ünlü hırsız Marius Jacob'tan etkilenir ve Arsen Lüpen karakterini oluşturur. İlk önce "kibar hırsız" adıyla gazetede yazı dizisi olarak, daha sonra 7 ciltlik kitap olarak yayınlar.
Marius Jacob; gemilerle genç yaşta dünyanın birçok limanını gezer. Doğduğu Marsilya'ya döndüğünde matbaada çalışmaya başlar ve bu sırada Rus yazar Pyotr Kropotkin'in eserlerini okur. Yazarın anarşist fikirlerinden etkilenip eyleme geçmeye karar verir. Seçimlerin yapıldığı gün oy sandıklarına bomba koyarak patlatır. Tutuklanıp 6 ay hapse mahkum edilir.
Hapisten çıkınca hırsızlık yapmaya başlar. Lüks otelleri, kiliseleri, zengin hakim ve askerleri soyar. Soyduğu mekanlara mizah dolu, kurulu düzenle alay eden notlar bırakır. Kamu görevi yapan doktor, mimar, yazarlara dokunmaz. Hatta bir soygun sırasında soygunu yarıda bırakıp soygundan vazgeçer. Bunun nedenini girdiği evin yazar Pierre Loti'ye ait olduğunu anlaması olarak belirtir. Yapılan bir ihbar üzerine yakalanır, 5 yıl hapis cezası alır. Cezadan deli rolü yaparak kurtulur. Hastaneye yatırılır. Ancak oradan da kaçar.
Jacob, yaptıkları soygunlarla "Gece İşçileri Çetesi" olarak nam salan hırsızlık çetesini kurar. Fransız demiryollarının gelişmesi ile hırsızlık alanını genişletir. Yaptığı soygunlarda ateşli silah kullanmaz. Hırsızlıktan kazandığı parayla anarşist dergi ve broşürler basar.
Çeteyle birlikte yaptığı bir soygun sırasında tuzağa düşen Jacob yakalanır. Yakalandıkları sırada çete üyelerinden biri polis memurlarından birini vurur. Bu olayla çete dağılır.
Dava sırasında ayağa kalkmayan ve yemin etmeyen Jacob yaptığı acındırıcı konuşmalarla ve hırsızlığı "varlıkların adil şekilde dağılması" olarak tanımlamasıyla izleyicilerin gözünde sempati kazanır. Yaptığı hırsızlıkları halkın gözünde meşrulaştırır. Buna rağmen ömür boyu hapse çarptırılır. Kaldığı hapishaneden kayıtlara geçmiş 17 kaçma teşebbüsü bulunur. Bunun için 9 yıl hücre cezası alır. Bazı kaynaklara göre kendisinin, bazı kaynaklara göre taraftarlarının açtığı bir dava sonucu indirim alır ve hapishaneden çıkar. Hapishaneden çıkınca tüccarlık yapar. Anarşistlere maddi manevi destek sağlar. Yine bazı kaynaklara göre evlenmiş ve daha sonra kendini zehirli iğne ile öldürmüştür.
Peyami Safa, Server Bedi takma adını kullanarak Cingöz Recai kitap serisini yazar. Cingöz Recai, kitapta yakışıklı, kurnaz, zarif, espirili, soğukkanlı, cömert, kibar ve çapkındır. Kendi emeğiyle çalışarak para kazananlara dokunmaz. Peşindeki hafiye Mehmet Rıza ile oynamayı çok sever. Ona bir sonraki soygunu için de notlar bırakır ama polisi her defasında atlatıp kurtulmayı başarır.
Türk sinemasına 3 kez uyarlanmıştır. Cingöz Recai'yi ilkinde Turan Seyfioğlu, ikinci seferde Ayhan Işık, son kez de Kenan İmirzalıoğlu canlandırmıştır.
ın karakteri Arsen Lüpen'den esinlenir. Maurice Leblanc ise kitabını yazmadan önce duruşmasına katıldığı ünlü hırsız Marius Jacob'tan etkilenir ve Arsen Lüpen karakterini oluşturur. İlk önce "kibar hırsız" adıyla gazetede yazı dizisi olarak, daha sonra 7 ciltlik kitap olarak yayınlar.
Marius Jacob; gemilerle genç yaşta dünyanın birçok limanını gezer. Doğduğu Marsilya'ya döndüğünde matbaada çalışmaya başlar ve bu sırada Rus yazar Pyotr Kropotkin'in eserlerini okur. Yazarın anarşist fikirlerinden etkilenip eyleme geçmeye karar verir. Seçimlerin yapıldığı gün oy sandıklarına bomba koyarak patlatır. Tutuklanıp 6 ay hapse mahkum edilir.
Hapisten çıkınca hırsızlık yapmaya başlar. Lüks otelleri, kiliseleri, zengin hakim ve askerleri soyar. Soyduğu mekanlara mizah dolu, kurulu düzenle alay eden notlar bırakır. Kamu görevi yapan doktor, mimar, yazarlara dokunmaz. Hatta bir soygun sırasında soygunu yarıda bırakıp soygundan vazgeçer. Bunun nedenini girdiği evin yazar Pierre Loti'ye ait olduğunu anlaması olarak belirtir. Yapılan bir ihbar üzerine yakalanır, 5 yıl hapis cezası alır. Cezadan deli rolü yaparak kurtulur. Hastaneye yatırılır. Ancak oradan da kaçar.
Jacob, yaptıkları soygunlarla "Gece İşçileri Çetesi" olarak nam salan hırsızlık çetesini kurar. Fransız demiryollarının gelişmesi ile hırsızlık alanını genişletir. Yaptığı soygunlarda ateşli silah kullanmaz. Hırsızlıktan kazandığı parayla anarşist dergi ve broşürler basar.
Çeteyle birlikte yaptığı bir soygun sırasında tuzağa düşen Jacob yakalanır. Yakalandıkları sırada çete üyelerinden biri polis memurlarından birini vurur. Bu olayla çete dağılır.
Dava sırasında ayağa kalkmayan ve yemin etmeyen Jacob yaptığı acındırıcı konuşmalarla ve hırsızlığı "varlıkların adil şekilde dağılması" olarak tanımlamasıyla izleyicilerin gözünde sempati kazanır. Yaptığı hırsızlıkları halkın gözünde meşrulaştırır. Buna rağmen ömür boyu hapse çarptırılır. Kaldığı hapishaneden kayıtlara geçmiş 17 kaçma teşebbüsü bulunur. Bunun için 9 yıl hücre cezası alır. Bazı kaynaklara göre kendisinin, bazı kaynaklara göre taraftarlarının açtığı bir dava sonucu indirim alır ve hapishaneden çıkar. Hapishaneden çıkınca tüccarlık yapar. Anarşistlere maddi manevi destek sağlar. Yine bazı kaynaklara göre evlenmiş ve daha sonra kendini zehirli iğne ile öldürmüştür.
Peyami Safa, Server Bedi takma adını kullanarak Cingöz Recai kitap serisini yazar. Cingöz Recai, kitapta yakışıklı, kurnaz, zarif, espirili, soğukkanlı, cömert, kibar ve çapkındır. Kendi emeğiyle çalışarak para kazananlara dokunmaz. Peşindeki hafiye Mehmet Rıza ile oynamayı çok sever. Ona bir sonraki soygunu için de notlar bırakır ama polisi her defasında atlatıp kurtulmayı başarır.
Türk sinemasına 3 kez uyarlanmıştır. Cingöz Recai'yi ilkinde Turan Seyfioğlu, ikinci seferde Ayhan Işık, son kez de Kenan İmirzalıoğlu canlandırmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder